জনস্বাস্থ্যৰ সফলতাৰ এক উল্লেখযোগ্য কৃতিত্বত ভাৰত সাধাৰণতে ‘ব্লেক ফিভাৰ’ বা কালা-আজাৰ নামেৰে জনাজাত ভিতৰৰ লিছমেনিয়াছিছ নিৰ্মূলৰ পথত থিয় দিছে। এই কৃতিত্বই মেলেৰিয়াৰ পিছত বিশ্বজুৰি দ্বিতীয় মাৰাত্মক পৰজীৱী ৰোগ নিৰ্মূল কৰাৰ ক্ষেত্ৰত দেশখনৰ উল্লেখযোগ্য অগ্ৰগতিৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে। স্বাস্থ্যসেৱা পেছাদাৰী, চৰকাৰী সংস্থা, আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতাৰ ঐক্যবদ্ধ প্ৰচেষ্টাই ভাৰতক এই দুৰ্বলতা সৃষ্টিকাৰী ৰোগ নিৰ্মূলৰ ওচৰলৈ অনাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে।
কলা-আজাৰ বুজা:
প্ৰ’ট’জ’য়া পৰজীৱী Leishmania donovani ৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হোৱা কালা-আজাৰ হৈছে আক্ৰান্ত বালিমাখিৰ কামোৰৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত ভেক্টৰজনিত ৰোগ। ই প্ৰধানকৈ প্লীহা, যকৃত আৰু হাড়ৰ মজ্জাত প্ৰভাৱ পেলায়, যাৰ ফলত দীৰ্ঘদিনীয়া জ্বৰ, ওজন কমি যোৱা, ৰক্তহীনতা, প্লীহা আৰু যকৃত বৃদ্ধি হোৱা আদি লক্ষণ দেখা দিয়ে। চিকিৎসা নকৰিলে কালা-আজাৰ মাৰাত্মক হ’ব পাৰে। এই ৰোগে মূলতঃ দৰিদ্ৰ জনসংখ্যাক আক্ৰান্ত কৰে, প্ৰায়ে স্বাস্থ্যসেৱাৰ সুবিধা সীমিত দুৰ্গম অঞ্চলত বাস কৰে।
কালা-আজাৰ এলিমিনেচনত ভাৰতৰ অগ্ৰগতিঃ
বিগত কেইটামান দশকত কলা-আজাৰৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত ভাৰতে উল্লেখযোগ্য অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে। স্বাস্থ্য আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়ৰ অধীনস্থ ৰাষ্ট্ৰীয় ভেক্টৰ বৰ্ণ ডিজিজ কণ্ট্ৰল প্ৰগ্ৰেম (এনভিবিডিচিপি)য়ে এই ৰোগ নিৰ্মূলৰ অভিযানত আগভাগ লৈছে। এই প্ৰচেষ্টাসমূহে আগতীয়াকৈ ধৰা পেলোৱা, তৎকালীন চিকিৎসা, ভেক্টৰ নিয়ন্ত্ৰণ, আৰু স্থানীয় অঞ্চলত সজাগতা বৃদ্ধিৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে।
কালা-আজাৰৰ বিৰুদ্ধে যুঁজত ব্যৱহাৰ কৰা অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ কৌশল হৈছে একক মাত্ৰাৰ লাইপ’জ’মেল এম্ফ’টেৰিচিন বি চিকিৎসা পদ্ধতিৰ ব্যৱহাৰ। এই উদ্ভাৱনে ৰোগ নিৰাময়ৰ ক্ষেত্ৰত অতি ফলপ্ৰসূ বুলি প্ৰমাণিত হোৱাই নহয়, সংক্ৰমণৰ হাৰ হ্ৰাস কৰাতো অৰিহণা যোগাইছে।
উল্লেখযোগ্য কৃতিত্বসমূহ:
কলা-আজাৰ নিৰ্মূলৰ অগ্ৰগতিৰ প্ৰতিফলন ঘটিছে ৰিপৰ্ট হোৱা ৰোগীৰ সংখ্যা হ্ৰাস পোৱাত। ঐতিহাসিকভাৱে এই ৰোগৰ বোজা বহন কৰা বিহাৰৰ দৰে ৰাজ্যত কলা-আজাৰৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ যথেষ্ট হ্ৰাস পোৱা দেখা গৈছে। এই সংহত প্ৰচেষ্টাই কেৱল জীৱন ৰক্ষা কৰাই নহয়, অন্যথা এই দুৰ্বলতা সৃষ্টিকাৰী ৰোগত মৃত্যুবৰণ কৰা অগণন ব্যক্তিৰ দুখ-কষ্ট ৰোধ কৰিছে।
কীটনাশক দ্বাৰা পৰিশোধিত বিচনাৰ জাল বিতৰণ, ঘৰৰ ভিতৰত অৱশিষ্ট স্প্ৰে কৰা, আৰু সম্প্ৰদায়ৰ সৈতে জড়িত হোৱাকে ধৰি বৃহৎ পৰিসৰৰ হস্তক্ষেপৰ সফল ৰূপায়ণে ৰোগৰ সংক্ৰমণ হ্ৰাস কৰাত গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা পালন কৰিছে। ইয়াৰ উপৰিও উচ্চ চোৰাংচোৱাগিৰি আৰু উন্নত নিদান ক্ষমতাই স্বাস্থ্যসেৱাৰ পেছাদাৰীসকলক ৰোগীক তৎকালীনভাৱে ধৰা পেলাবলৈ আৰু চিকিৎসা কৰিবলৈ সক্ষম কৰিছে, যাৰ ফলত পৰজীৱীটোৰ অধিক বিস্তাৰ ৰোধ কৰা হৈছে।
গোলকীয় স্বীকৃতি:
কলা-আজাৰক নিৰ্মূল কৰাৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ অগ্ৰগতিয়ে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্বীকৃতি লাভ কৰিছে। এই ৰোগ নিয়ন্ত্ৰণৰ ক্ষেত্ৰত দেশখনে যি উল্লেখযোগ্য অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে সেয়া বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই স্বীকাৰ কৰিছে। কলা-আজাৰৰ বিৰুদ্ধে ভাৰতৰ যুঁজৰ সফলতাৰ কাহিনীয়ে একেধৰণৰ স্বাস্থ্যজনিত প্ৰত্যাহ্বানৰ সৈতে যুঁজি থকা আন জাতিসমূহৰ বাবে আশা আৰু প্ৰেৰণাৰ পোহৰ হিচাপে থিয় দিছে।
প্ৰত্যাহ্বান আৰু অবিৰত সতৰ্কতা:
যথেষ্ট অগ্ৰগতিৰ পিছতো কালা-আজাৰক সম্পূৰ্ণৰূপে নিৰ্মূল কৰাৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰত্যাহ্বান অব্যাহত আছে। কিছুমান অঞ্চলত দৰিদ্ৰতা আৰু স্বাস্থ্যসেৱাৰ অভাৱকে ধৰি আৰ্থ-সামাজিক কাৰকে বাধাৰ সৃষ্টি কৰি আহিছে। এই প্ৰত্যাহ্বানসমূহ ব্যাপকভাৱে মোকাবিলা কৰিবলৈ বহনক্ষম প্ৰচেষ্টাৰ প্ৰয়োজন।
নিৰন্তৰ চোৱাচিতা, আগতীয়াকৈ ৰোগী ধৰা পেলোৱা, আৰু তৎকালীন চিকিৎসা কালা-আজাৰক নিৰ্মূল কৰাৰ বাবে চলি থকা প্ৰচেষ্টাৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ উপাদান হৈ থাকিব। গতিশীলতা বজাই ৰখা আৰু সম্পূৰ্ণ নিৰ্মূলৰ চূড়ান্ত লক্ষ্যত উপনীত হোৱাৰ ক্ষেত্ৰত চৰকাৰী সংস্থা, স্বাস্থ্যসেৱা সংস্থা, আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংস্থাসমূহৰ মাজত সহযোগিতামূলক অংশীদাৰিত্ব অতি প্ৰয়োজনীয় হ’ব।
উপসংহাৰ:
কলা-আজাৰৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত ভাৰতৰ আগতীয়া বিজয় জনস্বাস্থ্যৰ প্ৰতি জাতিটোৰ নিষ্ঠা আৰু স্বাস্থ্যসেৱা ব্যৱস্থাৰ স্থিতিস্থাপকতাৰ প্ৰমাণ। এই বিধ্বংসী ৰোগ নিৰ্মূলৰ ক্ষেত্ৰত হোৱা অগ্ৰগতিয়ে লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা হস্তক্ষেপ, চিকিৎসাৰ ক্ষেত্ৰত উদ্ভাৱন আৰু সহযোগিতামূলক পদ্ধতিৰ প্ৰভাৱ প্ৰদৰ্শন কৰে। ভাৰত ‘ব্লেক ফিভাৰ’ নিৰ্মূলৰ পথত থিয় দিয়াৰ সময়তে জাতিটোৱে বিশ্ব স্বাস্থ্য পদক্ষেপৰ বাবে এক বাধ্যতামূলক উদাহৰণ দাঙি ধৰিছে, দৃঢ় প্ৰচেষ্টা আৰু কৌশলগত হস্তক্ষেপৰ দ্বাৰা অতি প্ৰত্যাহ্বানজনক স্বাস্থ্য সংকটকো দূৰ কৰিব পৰা যাব বুলি পুনৰ দৃঢ়তাৰে কয়।
