হিট এণ্ড ৰান দুৰ্ঘটনাৰ বলি হোৱা লোকক ক্ষতিপূৰণ দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত হোৱা অপৰ্যাপ্ততা দূৰ কৰাৰ লক্ষ্যৰে এক উল্লেখযোগ্য পদক্ষেপত ভাৰতৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰক পুনৰ বিবেচনা কৰি এনে ঘটনাৰ ফলত হোৱা মৃত্যুৰ ক্ষতিপূৰণৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি কৰিবলৈ আহ্বান জনাইছে। দুৰ্ঘটনাক হিট এণ্ড ৰাণ হিচাপে শ্ৰেণীভুক্ত কৰাটো ৰাজ্যৰ অভাৱৰ পৰাই উদ্ভৱ হোৱা বুলি গুৰুত্ব দি ভুল কৰা বাহনখন চিনাক্ত কৰাত ৰাজ্যৰ যন্ত্ৰৰ ব্যৰ্থতাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে আদালতে। ২০২২ চনত সংশোধিত মৃত্যুৰ বাবে ২ লাখ আৰু আঘাতৰ বাবে ৫০ হাজাৰ ₹ৰ বৰ্তমানৰ ক্ষতিপূৰণৰ ওপৰত ন্যায়পালিকাই প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে, যাৰ ফলত ক্ষতিপূৰণৰ কাঠামোৰ পুনৰ মূল্যায়ন কৰা হৈছে।
ৰাজ্যৰ দায়িত্ব আৰু ন্যায়িক ঠেলা:
ন্যায়াধীশ এ এছ ওকা আৰু পংকজ মিঠালৰ সভাপতিত্বত উচ্চতম ন্যায়ালয়ে পথ দুৰ্ঘটনা সংস্কাৰ সন্দৰ্ভত জনস্বাৰ্থৰ গোচৰৰ শুনানিৰ সময়ত উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰে। বিচাৰপীঠে জোৰ দি কয় যে হিট এণ্ড ৰাণ দুৰ্ঘটনাই মূলতঃ ৰাষ্ট্ৰৰ বিফলতাক সূচায়, আৰু সেয়েহে, আগবঢ়োৱা ক্ষতিপূৰণে এই বিফলতাৰ মাধ্যাকৰ্ষণতাক প্ৰতিফলিত কৰিব লাগে। ক্ষতিপূৰণ বৃদ্ধিৰ প্ৰত্যক্ষ নিৰ্দেশ দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত আদালতে নিজৰ সীমাবদ্ধতা স্বীকাৰ কৰিও বৰ্তমানৰ ধনৰাশি পুনৰ মূল্যায়নৰ বাবে নিজৰ নিয়ম প্ৰণয়নৰ ক্ষমতা প্ৰয়োগ কৰিবলৈ আহ্বান জনায়।
আইনী কাঠামো আৰু ক্ষতিপূৰণৰ গাঁথনি:
হিট এণ্ড ৰাণ দুৰ্ঘটনা মটৰ গাড়ী আইনৰ ১৬১ নং ধাৰাত পৰিচালিত হয়, য’ত কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰক ভুক্তভোগীক ক্ষতিপূৰণ দিয়াৰ আঁচনি প্ৰস্তুত কৰিবলৈ বাধ্য কৰা হয়। বীমা কোম্পানীসমূহৰ অৱদানৰ দ্বাৰা বিত্তীয় সাহায্য প্ৰদান কৰা মটৰ গাড়ী দুৰ্ঘটনা পুঁজিয়ে ক্ষতিপূৰণৰ উৎস হিচাপে কাম কৰে। ২০২২ চনত সংশোধিত বৰ্তমানৰ ক্ষতিপূৰণ আঁচনিখনত মৃত্যুৰ ক্ষেত্ৰত ২৫ হাজাৰ ₹ৰ পৰা ২ লাখ ₹ আৰু আঘাতৰ বাবে ১২,৫০০ ₹ৰ পৰা ৫০,০০০ ₹লৈ বৃদ্ধি পাইছে।
উন্নতিৰ বাবে পৰামৰ্শ:
আদালতে পৰামৰ্শ দিছিল যে ধাৰা ১৬১ৰ অধীনত প্ৰদান কৰা অন্তৱৰ্তীকালীন ক্ষতিপূৰণ বৰ্তমানৰ আঁচনিখনত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা উচিত। ইয়াত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছিল যে অন্তৱৰ্তীকালীন সকাহৰ অনুপস্থিতিয়ে ক্ষতিপূৰণ যন্ত্ৰৰ ফলপ্ৰসূতাত বাধাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। আদালতে এইটোও লক্ষ্য কৰিছে যে হিট এণ্ড ৰাণ গোচৰৰ দাবী নিষ্পত্তিৰ হাৰ আতংকজনকভাৱে কম আছিল, ২০১৭ চনৰ পৰা ২০২১ চনৰ ভিতৰত মাত্ৰ ১.২% ভুক্তভোগীয়েহে ক্ষতিপূৰণ লাভ কৰিছিল।
এমিকাছ কুৰিয়া হিচাপে কাম কৰা অধিবক্তা গৌৰৱ আগৰৱালাই বসতিৰ হাৰ কম হোৱাত অৰিহণা যোগোৱা কেইবাটাও কাৰকৰ কথা উল্লেখ কৰে। তেওঁ ভুক্তভোগীসকলৰ মাজত সজাগতাৰ অভাৱ, দাবীৰ জটিল প্ৰক্ৰিয়া, আৰু দূৰৈৰ জিলাত বাস কৰা ভুক্তভোগীসকলে সন্মুখীন হোৱা ভৌগোলিক প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে। আবেদনকাৰী কে চি জৈন আৰু আগৰৱাল দুয়োজনেই ক্ষতিপূৰণৰ পৰিমাণ বৃদ্ধিৰ প্ৰস্তাৱ দিছিল, যাৰ ফলত জীৱন-যাপনৰ খৰচৰ সূচকাংকৰ সৈতে সংযোগ বা সময়ে সময়ে বৃদ্ধিৰ কথা কোৱা হৈছে।
প্ৰত্যাহ্বানসমূহৰ সৈতে মোকাবিলা কৰা:
দাবী প্ৰক্ৰিয়াটো সুশৃংখলিত কৰিবলৈ আগৰৱালে আৰক্ষীৰ হস্তক্ষেপৰ বাবে নিৰ্দিষ্ট সময়সীমাৰ পৰামৰ্শ দি ভুক্তভোগীসকলক হিট এণ্ড ৰাণ ক্ষতিপূৰণ আঁচনিৰ বিষয়ে তৎকালীনভাৱে অৱগত কৰিবলৈ আহ্বান জনায়। তেওঁ দুৰ্ঘটনাৰ প্ৰতিবেদন আৰু সমৰ্থনকাৰী নথিপত্ৰ দাবী তদন্ত বিষয়ালৈ প্ৰেৰণৰ বাবেও সময়সীমাৰ প্ৰস্তাৱ আগবঢ়ায়, দাবীসমূহ ক্ষিপ্ৰতাৰে চম্ভালাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।
উপসংহাৰ:
হিট এণ্ড ৰাণ দুৰ্ঘটনাত ক্ষতিপূৰণ বৃদ্ধিৰ বাবে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে ঠেলি দিয়াটোৱে ভুক্তভোগীৰ বাবে ন্যায়ৰ প্ৰতি দায়বদ্ধতাক প্ৰতিফলিত কৰে আৰু অধিক সঁহাৰি জনোৱা আৰু ফলপ্ৰসূ ক্ষতিপূৰণ ব্যৱস্থাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে। আদালতে চৰকাৰৰ পুনৰ বিবেচনাৰ বাবে অপেক্ষা কৰি থকাৰ সময়তে ভুক্তভোগীয়ে সন্মুখীন হোৱা প্ৰত্যাহ্বানসমূহ মোকাবিলা কৰা আৰু মৰ্মান্তিক হিট এণ্ড ৰান কাণ্ডৰ পিছত ন্যায্য আৰু সময়োপযোগী ক্ষতিপূৰণ নিশ্চিত কৰিবলৈ সামগ্ৰিক কাঠামো উন্নত কৰাৰ ওপৰত চৰ্চা চলিছে।
